Η χημειοθεραπεία μπορεί να παρατείνει τη ζωή ενός ατόμου και να βοηθήσει στην εξάλειψη του καρκίνου. Οι παρενέργειές της εξαρτώνται από τον τύπο του χημειοφαρμάκου που εμπλέκεται, αλλά οι λοιμώξεις, οι εύκολοι μώλωπες ή αιμορραγία και η τριχόπτωση είναι μερικές από τις πιο κοινές.
Άλλες κοινές παρενέργειες της χημειοθεραπείας περιλαμβάνουν:
- ναυτία και έμετο
- κόπωση
- νευροπάθεια ή πόνο που προκαλείται από νευρική βλάβη
- δυσκοιλιότητα
- διάρροια
Η χημειοθεραπεία σκοτώνει τα κανονικά κύτταρα, καθώς και τα καρκινικά κύτταρα, και αυτός είναι ο λόγος, που εμφανίζονται παρενέργειες. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν αυτές τις ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά μερικοί άνθρωποι έχουν λίγες παρενέργειες ή και καθόλου. Παρακάτω, διερευνούμε 10 από τις πιο κοινές παρενέργειες της χημειοθεραπείας.
1. Λοίμωξη και εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
Ο καρκίνος και η θεραπεία του μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Επειδή η χημειοθεραπεία σκοτώνει τα υγιή κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, μπορεί να κάνει ένα άτομο πιο ευάλωτο στη μόλυνση. Και επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα είναι εξασθενημένο, τυχόν λοιμώξεις μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο από το συνηθισμένο. Η κατανάλωση άφθονων φρέσκων φρούτων και λαχανικών, το συχνό πλύσιμο των χεριών, η αποφυγή οποιουδήποτε με μολυσματική ασθένεια και η αναζήτηση άμεσης ιατρικής φροντίδας για σημάδια λοίμωξης, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο σοβαρής ασθένειας.
2. Μώλωπες και αιμορραγία πιο εύκολα
Η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει σε ένα άτομο πιο εύκολα μώλωπες ή αιμορραγία. Πολλά άτομα που κάνουν χημειοθεραπεία, αντιμετωπίζουν αυτήν την παρενέργεια. Η πιο έντονη αιμορραγία από το συνηθισμένο μπορεί να είναι επικίνδυνη. Είναι καλή ιδέα να λαμβάνετε προφυλάξεις, όπως να φοράτε γάντια, όταν κάνετε κηπουρική ή κόβετε τρόφιμα.
Επίσης, λάβετε επιπλέον μέτρα για να αποτρέψετε τραυματισμούς. Επικοινωνήστε με έναν γιατρό για τυχόν σοβαρά τραύματα ή μώλωπες, που φαίνεται να επουλώνονται αργά. Επικοινωνήσετε αμέσως με τον γιατρό σας για οποιαδήποτε αιμορραγία ή ανεξήγητο μώλωπα κατά τη θεραπεία του καρκίνου ή τυχόν αίμα στα κόπρανα ή στα ούρα.
3. Τριχόπτωση
Η χημειοθεραπεία μπορεί να βλάψει τους θύλακες των τριχών, προκαλώντας την αποδυνάμωση, τη θραύση και την πτώση της τρίχας. Κάθε τρίχα που ξαναφυτρώνει, μπορεί να είναι διαφορετικής υφής ή χρώματος. Αυτό συνήθως συνεχίζεται μέχρι να τελειώσει η θεραπεία, μετά από την οποία τα μαλλιά σχεδόν πάντα ξαναφυτρώνουν. Οι συγγραφείς μιας μελέτης εκτιμούν, ότι το 65% των ατόμων που λαμβάνουν χημειοθεραπεία εμφανίζουν απώλεια μαλλιών. Δεν υπάρχει εγγυημένος τρόπος για να το αποτρέψετε, αλλά η καλή περιποίηση των μαλλιών μπορεί να επιβραδύνει την απώλεια και να προωθήσει την εκ νέου ανάπτυξη.
4. Ναυτία και έμετος
Η ναυτία και ο έμετος μπορεί να ξεκινήσουν ξαφνικά. Αυτά τα προβλήματα μπορεί να εμφανιστούν αμέσως μετά από κάθε συνεδρία χημειοθεραπείας ή λίγες ημέρες μετά τη χημειοθεραπεία. Οι διατροφικές αλλαγές, όπως η κατανάλωση μικρότερων γευμάτων ή η αποφυγή ορισμένων τροφών, μπορούν να βοηθήσουν. Τα φάρμακα κατά της ναυτίας μπορούν επίσης να βοηθήσουν, ειδικά εάν ένα άτομο εμφανίσει τις παρενέργειες σε προβλέψιμα χρονικά διαστήματα, όπως αμέσως μετά τη χημειοθεραπεία.
5. Νευροπάθεια
Η νευροπάθεια είναι νευρικός πόνος, που προκαλείται από κατεστραμμένα νεύρα. Συχνά επηρεάζει τα χέρια και τα πόδια, προκαλώντας μυρμήγκιασμα, μούδιασμα και ασυνήθιστη αίσθηση καψίματος. Μερικοί άνθρωποι βιώνουν, επίσης, αδυναμία και πόνο. Η νευροπάθεια είναι συχνά χειρότερη σε άτομα που λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα χημειοθεραπείας.
6. Δυσκοιλιότητα και διάρροια
Η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει προβλήματα πέψης, επειδή μπορεί να βλάψει τα κύτταρα, που βοηθούν την πέψη. Άλλες παρενέργειες της χημειοθεραπείας, όπως η ναυτία, μπορεί να αναγκάσουν τους ανθρώπους να αλλάξουν τη διατροφή τους, αλλά αυτές οι αλλαγές μπορεί επίσης να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τη δυσκοιλιότητα ή τη διάρροια, εάν είναι ξαφνικές.
Η αποφυγή τροφών που ερεθίζουν το στομάχι, είναι μια συνετή επιλογή. Και οι μη συνταγογραφούμενες θεραπείες για τη δυσκοιλιότητα, όπως ένα μαλακτικό κοπράνων ή ένα συμπλήρωμα φυτικών ινών, μπορούν να κάνουν τις κενώσεις λιγότερο επώδυνες. Επιπλέον, η καλή ενυδάτωση μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα της δυσκοιλιότητας και επίσης να αποτρέψει την αφυδάτωση, που προκαλείται από τη διάρροια.
7. Εξάνθημα
Η χημειοθεραπεία μπορεί να αλλάξει το ανοσοποιητικό σύστημα με τρόπους, που προκαλούν εξανθήματα και άλλες δερματικές αλλαγές. Τα φάρμακα μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν άμεσα αλλαγές στο δέρμα. Τα σοβαρά εξανθήματα μπορεί να προκαλέσουν επώδυνο, έντονο κνησμό. Οι ενυδατικές λοσιόν και οι κρέμες κατά της φαγούρας χωρίς ιατρική συνταγή, μπορεί να βοηθήσουν.
8. Στοματικές πληγές
Μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν επώδυνες στοματικές πληγές μια με δυο εβδομάδες μετά από ορισμένες μορφές χημειοθεραπείας. Ο πόνος μπορεί να ποικίλλει σε σοβαρότητα και οι πληγές μπορεί να αιμορραγούν ή να μολυνθούν. Ένα άτομο μπορεί να δοκιμάσει να χρησιμοποιήσει ένα τζελ, το οποίο μουδιάζει την περιοχή. Μερικοί άνθρωποι ανακουφίζονται επίσης από το ξέπλυμα του στόματός τους με ζεστό αλμυρό νερό. Επισκεφθείτε έναν γιατρό για θεραπεία, εάν οποιαδήποτε πληγή είναι πολύ επώδυνη.
9. Αναπνευστικά προβλήματα
Μερικές φορές, η χημειοθεραπεία μπορεί να βλάψει τους πνεύμονες και να δυσκολέψει την πρόσληψη αρκετού οξυγόνου. Αναπνευστικά προβλήματα μπορεί, επίσης, να προκύψουν από ορισμένους τύπους καρκίνου. Το να παραμένετε ήρεμοι, να κάθεστε και να στηρίζετε το πάνω μέρος του σώματος με μαξιλάρια και να ασκείτε αναπνοή με σφιγμένα χείλη, μπορεί να βοηθήσουν. Ένας γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα, εάν συνεχιστούν τα αναπνευστικά προβλήματα.
Καλέστε ασθενοφόρο ή επικοινωνήστε με τις τοπικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, εάν κάποιος έχει:
- αναπνευστικά προβλήματα, που ξεκινούν ξαφνικά και δεν βελτιώνονται
- μια μπλε απόχρωση στο στόμα, στα νύχια ή στο δέρμα
- πόνο στο στήθος
- αδυναμία ή ζάλη
- δυσκολία στην ομιλία
10. Πόνος
Ορισμένες παρενέργειες της χημειοθεραπείας μπορεί να προκαλέσουν πόνο. Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχουν:
- πόνος στο στόμα και τον λαιμό, πιθανώς λόγω στοματικών πληγών
- νευρικός πόνος
- πόνος στο σημείο της χημειοθεραπείας
- πονοκέφαλοι
Ο πόνος μπορεί επίσης να εμφανιστεί, καθώς ο καρκίνος εξελίσσεται. Εάν εμφανιστεί πόνος, μην σταματήσετε τη θεραπεία, πριν το συζητήσετε με έναν γιατρό. Ίσως μπορέσουν να σας βοηθήσουν.
Σπάνιες παρενέργειες
Μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν σπάνιες παρενέργειες της χημειοθεραπείας. Μερικά παραδείγματα που μπορεί να σηματοδοτούν έκτακτη ανάγκη περιλαμβάνουν:
- Υπερευαισθησία: Αυτό περιλαμβάνει την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στο φάρμακο χημειοθεραπείας.
- Εξαγγείωση: Αυτό συμβαίνει, όταν διαρρέει υγρό από ένα αιμοφόρο αγγείο στους περιβάλλοντες ιστούς.
- Ουδετεροπενική τυφλίτιδα: Πρόκειται για φλεγμονή του εντέρου, που μπορεί να επηρεάσει άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
- Παγκρεατίτιδα: Πρόκειται για φλεγμονή του παγκρέατος.
- Οξεία αιμόλυση: Αυτό περιλαμβάνει την καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Να αναζητήσετε άμεση ιατρική φροντίδα, εάν συμβεί κάποιο από τα ακόλουθα μετά τη χημειοθεραπεία:
- υψηλός πυρετός
- έντονα ρίγη
- ασυνήθιστη αιμορραγία ή μώλωπες
- μια αλλεργική αντίδραση, η οποία μπορεί να προκαλέσει οίδημα, εξάνθημα ή έντονο
- κνησμό
- πόνος στο σημείο της ένεσης ή του καθετήρα
- έντονους πονοκεφάλους ή άλλο ασυνήθιστο πόνο
- επίμονη διάρροια, έμετος ή και τα δύο
- αίμα στα κόπρανα ή στα ούρα
- δυσκολία στην αναπνοή
