Πώς επηρεάζει ο αδιάγνωστος ή κακώς ρυθμισμένος διαβήτης το δέρμα ενός ασθενούς; Ποιες είναι οι πιο συχνές δερματικές παθήσεις;
Ποιες είναι πολύ σοβαρές;
Πολλές συστηματικές παθήσεις έχουν συμπτώματα στο δέρμα, γεγονός που συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Μεταξύ των ασθενειών που εκδηλώνονται στο δέρμα, ο διαβήτης προκαλεί ορισμένες χαρακτηριστικές δερματικές αλλοιώσεις.
Η εμφάνιση αυτών των αλλοιώσεων υποδηλώνει είτε προ-διαβήτη, είτε μη διαγνωσμένο διαβήτη, είτε κακή ρύθμιση του σακχάρου και την ανάγκη ρύθμισης της αντιδιαβητικής αγωγής.
Θεωρείται ότι έως και το 50% των ασθενών με διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2 θα εμφανίσουν δερματικές επιπλοκές κατά τη διάρκεια του διαβήτη τους.
“Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα πιθανών βλαβών, η εμφάνιση των οποίων πρέπει να ελέγχεται από τον γιατρό. Κάποιες είναι καλοήθεις, άλλες προκαλούν δερματικές παραμορφώσεις και σε σπάνιες περιπτώσεις είναι απειλητικές για τη ζωή”, τονίζει ο δρ Μάρκος Μιχελάκης, δερματολόγος-φροδισιολόγος στον ΕΔΟΕΑΠ.
Σε κάθε περίπτωση, οι βλάβες που προκαλεί ο διαβήτης στο δέρμα είναι ένας δείκτης του βαθμού ελέγχου των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Με άλλα λόγια, το πόσο καλά οι διαβητικοί ελέγχουν τα επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα τους. Μπορεί επίσης να είναι το πρώτο σημάδι μη φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα των διαβητικών.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι “η έγκαιρη ανίχνευση και διαχείριση είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ποιότητας ζωής των ατόμων με διαβήτη και την πρόληψη των σοβαρών αρνητικών επιπτώσεων του διαβήτη”. Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι πιο χαρακτηριστικές από αυτές περιγράφονται ως εξής
Διαβητική δερματοπάθεια
Η πιο συχνή δερματική πάθηση που προκαλείται από τον διαβήτη είναι η λεγόμενη διαβητική δερματοπάθεια. Χαρακτηρίζεται από μικρές σκούρες κηλίδες ή, σπανιότερα, γραμμές που εμφανίζονται συνήθως στις κνήμες του ασθενούς.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι κηλίδες ή οι γραμμές μπορεί επίσης να εμφανιστούν στα χέρια, τους μηρούς, τον κορμό και άλλα μέρη του σώματος. Αυτό οφείλεται στη βλάβη των αιμοφόρων αγγείων που προκαλεί ο διαβήτης.
Με σχήμα οβάλ, μοιάζουν με κηλίδες. Ωστόσο, σε αντίθεση με αυτές, εξαφανίζονται μετά από 18-24 μήνες.
Διαβητική υπερπλασία
Μια άλλη συχνή επιπλοκή είναι το διαβητικό υπερτροφικό δέρμα. Το δέρμα στην πληγείσα περιοχή γίνεται πιο παχύ, με κηρώδη υφή και πρήξιμο (πρήξιμο). Οι ασθενείς μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί ή να εμφανίζουν μειωμένη αίσθηση και πόνο.
Αυτό μπορεί να συμβεί σε διάφορα μέρη του σώματος, αλλά η πάχυνση παρατηρείται συχνότερα στα άκρα – χέρια, πλάτη και πόδια.
Δερματικές αλλοιώσεις που μοιάζουν με σκληρόδερμα
Οι υπερτροφικές δερματικές αλλοιώσεις μοιάζουν με το σκληρόδερμα, ιδίως σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 και μακροχρόνια ασθένεια, καθώς το δέρμα γίνεται σκληρό και κηρώδες.
Τα δερματικά συμπτώματα που μοιάζουν με σκληρόδερμα συνοδεύονται από κνησμό, καθώς τα αιμοφόρα αγγεία είναι σαφώς ορατά. Μερικές φορές εμφανίζονται επώδυνα έλκη. Η λιποειδής γάγγραινα αναπτύσσεται με διαδοχικές εξάρσεις και υφέσεις.
Διαβητικές “φουσκάλες”
Μια άλλη σπάνια δερματική πάθηση στους διαβητικούς είναι οι φλύκταινες (φουσκάλες) γεμάτες με διαυγές υγρό, οι οποίες μπορεί να εμφανίζονται μία κάθε φορά.
Κίτρινος αποχρωματισμός
Ο ασυμπτωματικός κίτρινος αποχρωματισμός του δέρματος και των νυχιών είναι συχνός στους διαβητικούς, ιδίως στους ηλικιωμένους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Αυτές οι καλοήθεις αλλοιώσεις εμφανίζονται συνήθως στα:
- στις παλάμες των χεριών
- στα πέλματα των ποδιών
- πρόσωπο
- στα νύχια του μεγάλου δακτύλου του ποδιού
- Η αιτιολογία αυτού του φαινομένου είναι ακόμη άγνωστη. Η δυσκολορίτιδα εμφανίζεται στο 50% των διαβητικών ασθενών.
Μελανωτική ακάνθωση
Η μελανωτική ακάνθωση είναι μια άλλη γνωστή δερματική εκδήλωση του διαβήτη. Οι ασθενείς συνήθως βρίσκουν σκουρόχρωμες περιοχές του δέρματος σε πτυχές, όπως:
- Πλευρά του λαιμού
- Το πίσω μέρος του λαιμού, οι πλευρές του λαιμού και οι μασχάλες
- Η βουβωνική περιοχή (βουβωνική χώρα).
Η περιοχή αυτή μοιάζει με βελούδο και υποδηλώνει αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στον οργανισμό. Η μελαγχρωμία είναι πιο συχνή σε παχύσαρκα άτομα με προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2. Είναι επίσης πιο συχνή σε άτομα με σκούρα επιδερμίδα.
Σπάνιες αλλά παραμορφωτικές επιπλοκές
Η νεκροβίωση των λιποειδών είναι μια σπάνια αλλά παραμορφωτική επιπλοκή του διαβήτη. Εκτιμάται ότι εμφανίζεται σε λιγότερο από το 1% των ατόμων με διαβήτη.
Εμφανίζονται μικρά σπυράκια στο δέρμα των ποδιών, τα οποία τελικά εξελίσσονται σε κίτρινο-πορτοκαλί, σκληρές, πρησμένες “πλάκες”. Αυτές οι “πλάκες” εμφανίζονται κυρίως στις κνήμες και των δύο ποδιών. Μερικές φορές μπορούν να βρεθούν και σε άλλα μέρη του σώματος.
Τα αιμοφόρα αγγεία είναι σαφώς ορατά και προκαλούν κνησμό. Μερικές φορές εμφανίζονται επώδυνα έλκη. Η λιποειδής γάγγραινα αναπτύσσεται με μια διαδοχή εξάρσεων και υφέσεων.
Διαβητικές “φουσκάλες”
Μια άλλη σπάνια δερματική πάθηση στους διαβητικούς είναι οι φλύκταινες (φουσκάλες) γεμάτες με διαυγές υγρό που μπορεί να εμφανιστούν μεμονωμένα ή σε ομάδες. Επιστημονικά, αυτές ονομάζονται διαβητικές φουσκάλες και εμφανίζονται κυρίως στα χέρια και τα πόδια.
Μπορεί να εμφανιστούν στα αρχικά στάδια του διαβήτη, αλλά συνήθως αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου, μαζί με επιπλοκές όπως η διαβητική νευροπάθεια και η νεφροπάθεια. Είναι επίσης πιο συχνές σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1.
Οι διαβητικές φουσκάλες μοιάζουν με τις φουσκάλες που σχηματίζονται μετά από ένα έγκαυμα, αλλά δεν είναι επώδυνες. Με την κατάλληλη φροντίδα, συνήθως επουλώνονται χωρίς ουλές.
Άλλες επιπλοκές
Οι παραπάνω επιπλοκές δεν είναι οι μόνες που μπορεί να προκαλέσει ο διαβήτης στο δέρμα. Μπορούν επίσης να αναπτυχθούν μόνιμες δερματικές λοιμώξεις, μυκητιασικές λοιμώξεις και σοβαρή ξηροδερμία.
Οι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε κακή επούλωση των πληγών και σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές, όπως το διαβητικό πόδι. Επιπλέον, δερματικές παθήσεις όπως η ακμή, το έκζεμα και η ψωρίαση μπορούν να επιδεινωθούν, όπως και διάφορα είδη εξανθημάτων και άλλες δερματικές παθήσεις, λέει η Μιχελάκη.
Όπως επισημαίνει, οι περισσότερες δερματικές επιπλοκές του διαβήτη δεν είναι απειλητικές για τη ζωή και μπορούν να αντιμετωπιστούν με την κατάλληλη θεραπεία. Ωστόσο, η πιο αποτελεσματική θεραπεία είναι ο καλός έλεγχος της γλυκόζης στο αίμα. Οι ειδικοί εξηγούν: “Εάν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι καλά ελεγχόμενα, είναι ευκολότερο να αντιμετωπιστούν οι δερματικές παθήσεις. Διαφορετικά, η συνεχής αύξηση των επιπέδων σακχάρου θα εμποδίσει την αποτελεσματικότητα οποιασδήποτε δερματικής θεραπείας”.
