Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Epidemiology & Community Health διαπίστωσε ότι η φθορίωση του νερού πάνω από ένα ορισμένο επίπεδο σχετίζεται με 30% υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης υποθυρεοειδισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τα ευρήματα ώθησαν τους ερευνητές να ζητήσουν την επανεξέταση των πολιτικών δημόσιας υγείας που προωθούν τη φθορίωση του νερού για την προστασία της οδοντικής υγείας στη χώρα αυτή.
Το φθόριο είναι ένα φυσικό μέταλλο που βρίσκεται στο νερό και σε ορισμένα τρόφιμα, όπως το τσάι και τα ψάρια. Ένα λίτρο τσάι περιέχει κατά μέσο όρο 6 mg φθορίου, αλλά συνιστάται τα επίπεδα φθορίου να μην υπερβαίνουν τα 0,7 mg ανά λίτρο.
Η συγκέντρωση φθορίου στο τοπικό νερό σχετίζεται με τα πετρώματα που συναντά το νερό κατά τη διαδρομή του.
Δεν είναι θρεπτικό συστατικό
Το φθόριο είναι μια τοξική χημική ουσία, αλλά είναι γνωστό ότι είναι σημαντικό για την προστασία των δοντιών. Συσσωρεύεται στα οστά και τα δόντια και μετατρέπει το φωσφορικό ασβέστιο σε μια σκληρή ουσία που ονομάζεται φθοριοαπατίτης, η οποία κάνει τα δόντια πιο ανθεκτικά. Ως αποτέλεσμα, το φθόριο προστίθεται σε πολλές οδοντόκρεμες και, σε ορισμένες περιοχές, στο πόσιμο νερό.
Το φθόριο δεν κάνει τίποτα άλλο για τον οργανισμό εκτός από το να προστατεύει τα δόντια.
Καμία άλλη χημική ουσία δεν έχει προκαλέσει τόση διαμάχη όσο το φθόριο. Για παράδειγμα, δύο επιστήμονες (P. Grandjean και P. Landrigan) σημείωσαν την εμπλοκή του ως νευροτοξίνη στο Lancet Neurology το 2014. Μια ανάλυση διαπίστωσε ότι το φθόριο μειώνει τον δείκτη νοημοσύνης των παιδιών κατά περίπου 7 μονάδες, παρόλο που σε πολλές περιπτώσεις η ποσότητα φθορίου στο νερό δεν υπερβαίνει τη συνιστώμενη ποσότητα.
Επειδή το φθόριο δρα τοπικά, ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι στις χώρες όπου η οδοντόκρεμα περιέχει επαρκείς ποσότητες και επομένως υπάρχει φθόριο, η φθορίωση του νερού θα πρέπει να σταματήσει – το 75% των Αμερικανών πίνουν φθοριούχο νερό. Άλλοι πιστεύουν ότι το φθόριο στην οδοντόκρεμα είναι επίσης κακό για εσάς, επειδή προσλαμβάνετε συνεχώς λίγο από αυτό, και συνιστούν να χρησιμοποιείτε μη φθοριούχες οδοντόκρεμες.
Η συνιστώμενη ποσότητα φθορίου στη διατροφή είναι 4 mg ημερησίως. Ωστόσο, το στοιχείο αυτό αναφέρεται συχνά ως ρύπος του περιβάλλοντος και όχι ως θρεπτικό συστατικό. Για το λόγο αυτό, ορισμένοι λένε ότι η έννοια της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης φθορίου δεν υφίσταται. Στις ΗΠΑ, όπου υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, οι ενήλικες καταναλώνουν μεταξύ 1,5 και 6,6 mg ημερησίως.
Υποθυρεοειδισμός
Υπάρχουν ενδείξεις από διάφορες μελέτες ότι το φθόριο μπορεί να σχετίζεται με υποθυρεοειδισμό επειδή αναστέλλει την πρόσληψη ιωδίου από τον θυρεοειδή αδένα. Το ιώδιο είναι απαραίτητο συστατικό της διατροφής για τη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, καθώς αποτελεί συστατικό των θυρεοειδικών ορμονών. Όταν υπάρχει έλλειψη ιωδίου, η παραγωγή ορμονών μειώνεται. Πιθανώς δεν είναι τυχαίο ότι περισσότερα από 5 mg φθορίου την ημέρα έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού.
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας από τους σημαντικότερους αδένες του ενδοκρινικού συστήματος. Στην πρώτη περιοχή, η επίπτωση του υποθυρεοειδισμού ήταν διπλάσια.
Οι συγγραφείς δηλώνουν ότι η μελέτη είναι απλώς μια πληθυσμιακή μελέτη παρατήρησης και επομένως δεν μπορούν να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα σχετικά με την αιτιώδη συνάφεια. Ωστόσο, δηλώνουν ότι η μελέτη απηχεί προηγούμενες μελέτες.
Άλλοι εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι το σύνολο των στοιχείων που έχουν συσσωρευτεί τις τελευταίες δεκαετίες δείχνει ότι η φθορίωση του νερού είναι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό μέτρο δημόσιας υγείας και δεν σχετίζεται με μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς.
Ωστόσο, άλλοι εμπειρογνώμονες διαφώνησαν με αυτό το συμπέρασμα, επικαλούμενοι ελαττωματικές μεθόδους έρευνας. Οι υγειονομικές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου απέρριψαν επίσης τα αποτελέσματα της μελέτης, λέγοντας ότι η φθορίωση του νερού είναι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό μέτρο δημόσιας υγείας και δεν φαίνεται να συσχετίζεται με χαμηλή θυρεοειδική λειτουργία.
Αιτία ή απλώς στατιστική συσχέτιση;
Ο καθηγητής Stephen Peckham και οι συνεργάτες του συσχέτισαν τα επίπεδα φθορίου στο πόσιμο νερό στην Αγγλία με τον επιπολασμό του υποθυρεοειδισμού στη χώρα, όπως προκύπτει από τον αριθμό των επεμβάσεων που εγκρίθηκαν το 2012-13, με βάση τα αποτελέσματα 7.935 επεμβάσεων.
Αφού ελήφθησαν υπόψη σημαντικοί παράγοντες όπως το φύλο και η ηλικία (οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν υποθυρεοειδισμό), διαπιστώθηκε συσχέτιση μεταξύ της συχνότητας εμφάνισης υποθυρεοειδισμού και της συγκέντρωσης φθορίου στο πόσιμο νερό.
Όταν η συγκέντρωση φθορίου στο πόσιμο νερό υπερέβαινε τα 0,3 mg ανά λίτρο, υπήρχαν 30% περισσότερες περιπτώσεις υποθυρεοειδισμού.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια δεύτερη ανάλυση συγκρίνοντας δύο κατοικημένες περιοχές. Τα West Midlands, όπου παρέχεται φθοριούχο πόσιμο νερό, και το Greater Manchester, όπου δεν παρέχεται φθοριούχο πόσιμο νερό. Στην πρώτη περιοχή, η επίπτωση του υποθυρεοειδισμού διπλασιάστηκε.
Οι συγγραφείς δηλώνουν ότι, καθώς η μελέτη είναι μόνο μια μελέτη παρατήρησης με βάση τον πληθυσμό, δεν μπορούν να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα σχετικά με την αιτιώδη συνάφεια. Ωστόσο, υποστηρίζουν ότι η μελέτη απηχεί προηγούμενες μελέτες.
Άλλοι εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι το σύνολο των στοιχείων που έχουν συσσωρευτεί τις τελευταίες δεκαετίες δείχνει ότι η φθορίωση του νερού είναι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό μέτρο δημόσιας υγείας και δεν σχετίζεται με μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς.
