Εάν έχετε ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ), μπορεί να βρεθείτε να προσπαθείτε να καταλάβετε πώς μπορείτε να σταματήσετε να έχετε σκέψεις ΙΨΔ. Δεν είστε ο μόνος. Ωστόσο, αυτό που πολλοί άνθρωποι με ΙΨΔ δεν συνειδητοποιούν είναι, ότι οι ανησυχητικές σκέψεις που βιώνουν δεν είναι απαραίτητα κάτι που έχουν (ή μπορούν να έχουν) υπό έλεγχο. Αν και αυτό το γεγονός μπορεί αρχικά να σας κάνει να αισθάνεστε άγχος, η κατανόηση του πώς λειτουργεί η ΙΨΔ και γιατί συμβαίνει, θα σας βοηθήσει να αναπτύξετε πιο αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης.
Τι είναι οι σκέψεις ΙΨΔ;
Ένα άτομο με ΙΨΔ μπορεί να βιώνει ενοχλητικές σκέψεις ακατάπαυστα και με ένταση που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ευημερία του. Αντί να έχει μια ουδέτερη απάντηση σε μια περαστική σκέψη, ένα άτομο με ΙΨΔ βιώνει μια απάντηση στο μυαλό και το σώμα του. Όσο περισσότερο επιμένουν στη σκέψη, τόσο περισσότερο άγχος βιώνουν. Ο κύκλος μπορεί να είναι οδυνηρός και μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά τους να λειτουργούν.
Μπορεί να μην μπορείτε να ελέγξετε, αν μια ενοχλητική σκέψη βρίσκετε στο κεφάλι σας, αλλά μπορείτε να ελέγξετε, πώς θα αντιδράσετε σε αυτήν. Εάν έχετε ΙΨΔ και παλεύετε με ενοχλητικές σκέψεις, εδώ είναι μερικές βασικές πληροφορίες σχετικά με το γιατί συμβαίνουν αυτές οι σκέψεις και πώς μπορείτε να μάθετε να τις αντιμετωπίζετε.
Τι είναι μια εμμονική σκέψη;
Τα άτομα με ΙΨΔ μπορεί να πιστεύουν, ότι το να σκέφτονται απλώς κάτι ενοχλητικό είναι ηθικά ισοδύναμο με την εκτέλεση της πράξης. Μπορεί ακόμη και να πιστεύουν ότι, εάν έχουν μια σκέψη (όπως να πέσουν σε αυτοκινητιστικό ατύχημα ή να κολλήσουν μια σοβαρή ασθένεια), σημαίνει ότι το συμβάν θα συμβεί, εκτός αν κάνουν κάτι για να το αποτρέψουν.
Αυτό ονομάζεται σύντηξη σκέψης-δράσης και είναι ένας λόγος, που οι παρεμβατικές σκέψεις είναι πιο οδυνηρές για άτομα με ΙΨΔ. Αντί να αφήνουν τις σκέψεις τους να έρχονται και να φεύγουν, τα άτομα με ΙΨΔ συχνά αναλαμβάνουν προσωπική ευθύνη για τις σκέψεις, που έχουν. Τείνουν επίσης να ερμηνεύουν αυτές τις σκέψεις ως πιο σημαντικές από ό,τι πραγματικά είναι.
Καταναγκασμοί και εμμονικές σκέψεις
Η αντίληψη των σκέψεων ως επειγουσών και σημαντικών κάνει ένα άτομο να αισθάνεται, ότι πρέπει αμέσως να ενεργήσει ή να ανταποκριθεί σε αυτές με τον «σωστό» τρόπο. Ένα άτομο με ΙΨΔ μπορεί να αναπτύξει καταναγκασμούς ως απάντηση στις έμμονες σκέψεις του.
Καταναγκασμοί συμπεριφοράς
Οι συμπεριφορικοί καταναγκασμοί είναι ενέργειες και συμπεριφορές που χρησιμοποιούνται, σε μια προσπάθεια να ανακουφίσουν την ανησυχία, που προκαλούν οι ενοχλητικές σκέψεις. Οι καταναγκασμοί μπορεί να λειτουργούν λίγο σαν δεισιδαιμονίες για άτομα με ΙΨΔ. Συχνά, το άτομο αναγνωρίζει, ότι οι συμπεριφορές δεν είναι ορθολογικές (αυτό είναι γνωστό ως διορατικότητα), αλλά ο φόβος για το τι πιστεύει ότι θα συμβεί, εάν δεν τις εκτελέσει, είναι επιτακτικός.
Η ολοκλήρωση μιας τελετουργίας ανακουφίζει προσωρινά το άγχος, αλλά κρατά ένα άτομο κολλημένο στον κύκλο, επειδή ενισχύει την εμμονική σκέψη. Για παράδειγμα, ένα άτομο που έχει εμμονή με το να καίγεται το σπίτι του ενώ είναι στη δουλειά, μπορεί να ελέγχει καταναγκαστικά ότι όλες οι πηγές θερμότητας είναι κλειστές, πριν φύγει από το σπίτι κάθε μέρα. Όταν επιστρέφουν σπίτι στο τέλος της ημέρας και το σπίτι τους δεν έχει καεί, ενισχύει την πεποίθηση, ότι το τελετουργικό τους «λειτούργησε».
Ψυχικοί καταναγκασμοί
Οι καταναγκασμοί μπορεί να είναι και ψυχικοί. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να πιστεύει ότι, εάν δεν «σκέφτεται καλά» ή δεν αναλύει επαρκώς μια σκέψη, θα γίνει πραγματικότητα. Η σκέψη μιας «κακής» σκέψης μπορεί επίσης να είναι μια προσπάθεια εξουδετέρωσής της ή «εξισορρόπησης».
Το να δίνετε επανειλημμένα προσοχή και διανοητική ενέργεια σε μια παρεμβατική σκέψη μπορεί αρχικά να μοιάζει με παραγωγική επίλυση προβλημάτων. Στην πραγματικότητα, είναι πιο πιθανό να επιδεινώσει το άγχος ενός ατόμου. Η επιμονή διατηρεί επίσης τον κύκλο των παρεμβατικών σκέψεων και των ψυχαναγκαστικών συμπεριφορών.
Γιατί η καταστολή αποτυγχάνει
Εάν ένα άτομο με ΙΨΔ πιστεύει, ότι οι ενοχλητικές σκέψεις του είναι επικίνδυνες, μπορεί να προσπαθήσει να τις παρακολουθήσει στενά. Μπορεί να αισθάνεται, ότι είναι κάτι σαν απαραίτητη επαγρύπνηση, αλλά η ένταση με την οποία κάποιος παρακολουθεί τη δική του σκέψη μπορεί εύκολα να γίνει υπερεπαγρύπνηση.
Μόλις ένα άτομο χαρακτηρίσει μια συγκεκριμένη σκέψη ως επικίνδυνη και την αντιληφθεί υπερβολικά, μπορεί να κατακλυστεί. Όταν συμβεί αυτό, μπορεί να ανταποκριθεί προσπαθώντας να απωθήσει τη σκέψη. Αν και μπορεί να φαίνεται καλή λύση, δεν είναι εύκολη και δεν λειτουργεί απαραίτητα. Η έρευνα έχει δείξει, ότι η καταστολή της σκέψης σε άτομα με ΙΨΔ, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη πιο παρεμβατικών σκέψεων. Το να καταλάβετε, ότι δεν έχετε τον έλεγχο, δεν σημαίνει ότι δίνετε στις ενοχλητικές σκέψεις τον έλεγχο πάνω σας.
Διακοπή της σκέψης και έλεγχος των ιδεοληπτικών σκέψεων
Τι να κάνετε αντ’ αυτού
Μπορείτε να αντιληφθείτε μια ενοχλητική σκέψη χωρίς να προσπαθήσετε να τη σταματήσετε. Μπορείτε να ξεκινήσετε προσπαθώντας να αναγνωρίσετε, ότι η σκέψη προσπαθεί να σας ελέγξει (για παράδειγμα, κάνοντας σας να νιώσετε την ανάγκη να εκτελέσετε έναν καταναγκασμό), και συνειδητά αμφισβητώντας την.
Το πρώτο βήμα που θα κάνετε μπορεί να είναι απλώς να κάνετε παύση, όταν εμφανίζεται η σκέψη, αντί να ανταποκριθείτε αμέσως στην επείγουσα απαίτησή της. Μπορεί να είναι άβολο να εξετάσετε τη σκέψη από απόσταση και να αντισταθείτε στην παρόρμηση να εκτελέσετε ένα τελετουργικό. Με την πάροδο του χρόνου, η εκτόνωση των εμμονικών σκέψεών σας με αυτόν τον τρόπο, μπορεί πραγματικά να σας βοηθήσει να νιώσετε περισσότερο τον έλεγχο.
Μόλις καταφέρετε να βάλετε λίγο χώρο ανάμεσα σε εσάς και τις σκέψεις σας, μπορείτε να αρχίσετε να τις βλέπετε πιο αντικειμενικά. Στη συνέχεια, μπορείτε να καταλάβετε τι προκαλεί τις σκέψεις και να ρίξετε μια πιο προσεκτική (αλλά μη επικριτική) ματιά στο πώς αντιδράτε.
Προσπαθήστε να μην είστε πολύ σκληροί με τον εαυτό σας ή να αποθαρρυνθείτε κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Χρειάζεται εξάσκηση για να αποστασιοποιηθείτε από τις σκέψεις σας. Η έμμονη σκέψη είναι από τη φύση της έντονη και επίμονη. Μερικές φορές, το να δίνετε οδηγίες στον εαυτό σας να μην σκέφτεται μια σκέψη φέρνει περισσότερη προσοχή σε αυτήν.
Add Comment