Κάπνισμα: Γιατί οι άνθρωποι το ξεκινάνε;

Πρόκειται για μία από τις πιο επικίνδυνες για την υγεία συνήθειες τις οποίες μπορεί να υιοθετήσει ένας άνθρωπος. Βλάπτει ανυπολόγιστα την ανθρώπινη υγεία προκαλώντας καρδιοπάθειες και μερικές μορφές καρκίνο, όπως επίσης επηρεάζει και την αισθητική εμφάνιση του ανθρώπου με αρνητικό τρόπο. Και όμως, πολλοί επιμένουν να συνεχίζουν αυτή τη νοσηρή συνήθεια. Ευτυχώς, όμως, υπάρχουν και εκείνοι που την έχουν διακόψει, έστω και μετά από προσπάθεια.

Κάπνισμα, μία βλαπτική συνήθεια

Το κάπνισμα βλάπτει την υγεία. Και αυτό είναι γεγονός, καθώς το ίδιο θεωρείται μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Προκαλεί καρδιοπάθειες, καρκίνο των πνευμόνων, του λάρυγγα και της ουροδόχου κύστης (όπως και διάφορους άλλους καρκίνους αλλά σε μικρότερο ποσοστό), αλλά και βλάπτει την ποιότητα του δέρματος, «γερνώντας» πιο γρήγορα άνδρες και γυναίκες. Παράλληλα, επηρεάζει τη γονιμότητα, την υγεία των δοντιών, την όραση, την εγκεφαλική λειτουργία.

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, όσο νωρίτερα ξεκινήσει κάποιος το κάπνισμα, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να νοσήσει στο μέλλον από κάποια μορφή καρκίνου ή καρδιοπάθεια.

Το κάπνισμα στην κουλτούρα

Το κάπνισμα κυριάρχησε στην κουλτούρα του κινηματογράφου και ταυτίστηκε με τη θηλυκότητα και την ανεξαρτησία των εφήβων. Μυθικές μορφές της μεγάλης οθόνης, όπως ο James Dean και η Audrey Hepburn, απεικονίστηκαν σε διάφορες πόζες με το τσιγάρο ως σύμβολο γοητείας και ανυπότακτου χαρακτήρα. Σε αφίσες και πίνακες ζωγραφικής, ουκ ολίγες φορές, οι γυναίκες παρουσιάστηκαν με ένα τσιγάρο στο στόμα, ως ένα σύμβολο ελευθερίας και ανεξαρτησίας.

Γιατί οι άνθρωποι καπνίζουν;

Παρά τις καθημερινές προτροπές των γιατρών για διακοπή του καπνίσματος, παρά τις καθημερινές ιατρικές εκπομπές που αναφέρονται στη βλαπτική επίδραση του τσιγάρου, οι άνθρωποι εξακολουθούν να καπνίζουν. Γνωρίζοντας πως με αυτή τη νοσηρή συνήθεια, βλάπτουν την υγεία τους.

Γιατί όμως οι άνθρωποι συνεχίζουν να καπνίζουν; Ας δούμε μερικούς από τους κυρίαρχους λόγους:

• Άγχος: Οι καθημερινές υποχρεώσεις, το άγχος του να τα καταφέρνουμε συνεχώς σε διαφορετικούς τομείς της ζωής μας, βλάπτει την ψυχική μας ισορροπία. Το κάπνισμα δημιουργεί σε πολλούς ανθρώπους μία αίσθηση απαλλαγής από το άγχος, μία ευφορία, απόρροια του γεγονότος ότι περιέχει νικοτίνη. Η αλήθεια όμως είναι τελείως διαφορετική. Η νικοτίνη εθίζει περισσότερο τον άνθρωπο στο τσιγάρο, από το να δημιουργεί μία αίσθηση απαλλαγής από το άγχος.
• Κοινωνικές επιταγές: Πολλοί άνθρωποι –συνήθως οι έφηβοι – ξεκινάνε το κάπνισμα σε μία προσπάθεια να αισθανθούν αποδεκτοί από την παρέα τους και να αποδείξουν πως δεν είναι εκτός μόδας. Σε στενούς εργασιακούς χώρους, οι άνθρωποι ξεκινάνε επίσης το κάπνισμα, προσπαθώντας να αλληλεπιδράσουν με τα υπόλοιπα άτομα, δίχως να αισθάνονται διαφοροποιημένοι σε τόσο μεγάλο βαθμό.
• Σωματικό βάρος: Οι γυναίκες, συνήθως, ξεκινάνε το κάπνισμα σε μία προσπάθεια να ελέγξουν το σωματικό τους βάρος με το να μην καταναλώνουν τροφές με λιπαρά. Το κάπνισμα μετριάζει την όρεξη και ο άνθρωπος ξεσπάει εκεί και όχι στο να καταναλώνει κάποιο «πρόχειρο» σνακ. Πολλές φορές ο φόβος ότι κάποιος θα παχύνει, λειτουργεί και αντίστροφα ( να μη θέλει τελικά ο καπνιστής να διακόψει τη συνήθειά του).
• Πρωινό ξύπνημα: Πολλοί καπνίζουν το πρωί επειδή το τσιγάρο βοηθάει στην εγρήγορση και λειτουργία του εντέρου μαζί με τον καφέ. Οι γυναίκες συνηθίζουν να καπνίζουν το πρωί.
• Περιέργεια: Πολλοί άνθρωποι έχουν απλώς την περιέργεια να δουν πώς είναι το τσιγάρο και τις περισσότερες φορές, απλώς η περιέργεια γίνεται μόνιμη συνήθεια.
• Για ανακούφιση από κάποια συναισθηματική φόρτιση: Οι καπνιστές ξεκίνησαν το κάπνισμα επειδή είδαν σε αυτό μία λύση για να μπορούν –έστω και παροδικά- να ξεφεύγουν από μία ματαίωση, μία στεναχώρια ή ένα λυπηρό γεγονός.
• Από ευχαρίστηση: Οι άνθρωποι ξεκινάνε το κάπνισμα ακόμα και για να αισθανθούν μεγαλύτερη τη χαρά τους για κάποιο ευχάριστο γεγονός.
• Κοινωνικοποίηση: Όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο είναι ο μόνος που δεν καπνίζει, ενδεχομένως, να παρακινηθεί να το ξεκινήσει, ώστε να μην αισθάνεται απομονωμένος.
• Από συνήθεια: Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να ασχολούνται με κάτι ώστε «να γεμίζει» ο χρόνος τους. Για αυτό και ξεκινάνε το κάπνισμα, ως μία προσπάθεια να αποφύγουν το αίσθημα της ανίας.
• Πνευματική αντοχή και ενεργητικότητα: Πολλοί καπνιστές δηλώνουν πως το τσιγάρο τους βοηθάει να αυτοσυγκεντρώνονται στην εργασία τους και σε αυτό με το οποίο καταπιάνονται.

Από τα παραπάνω, συμπεραίνουμε πως οι άνθρωποι ξεκινάνε το κάπνισμα για διάφορους συναισθηματικούς λόγους και το συνδέουν με συγκεκριμένες περιστάσεις, τοποθεσίες και γεγονότα που τους επηρεάζουν.

Η κύρια αιτία όμως που τελικά οι καπνιστές συνεχίζουν το τσιγάρο, είναι ο εθισμός που παθαίνουν, εξαιτίας της νικοτίνης, η οποία επιδρά τονωτικά στο ανθρώπινο σώμα, δημιουργώντας ένα αίσθημα ευφορίας.

Το κάπνισμα περιέχει τουλάχιστον 70 θανατηφόρες ουσίες. Μερικές από αυτές είναι η φορμαλδεύδη, η αμμωνία, η ναφθαλίνη, η ακετόνη και διάφορες λευκαντικές ουσίες.
Το κάπνισμα εκτός της υγείας και της εμφάνισης, βλάπτει και τη φυσική αντοχή των καπνιστών. Οι καπνιστές αισθάνονται μεγαλύτερη δυσφορία ακόμα και κατά την τέλεση μίας απλής σωματικής κίνησης (πχ, το ανέβασμα μίας σκάλας).

Το κάπνισμα, τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό, αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους της ατομικής και δημόσιας υγείας. Η σωστή ενημέρωση για τη διακοπή και τις τόσο βλαβερές συνέπειές του, μόνο ωφέλεια θα έχει για τον άνθρωπο.