Κοινωνικά μέσα δικτύωσης και ψυχική υγεία

Ενώ πολλοί από εμάς απολαμβάνουμε να είμαστε συνδεδεμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η υπερβολική χρήση μπορεί να τροφοδοτήσει συναισθήματα άγχους, κατάθλιψης, απομόνωσης και FOMO (Fear Of Missing Out). Παρακάτω θα δούμε πώς μπορείτε να αλλάξετε τις συνήθειες σας και να βελτιώσετε τη διάθεσή σας.

Ο ρόλος που παίζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην ψυχική υγεία

Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά πλάσματα. Χρειαζόμαστε τη συντροφικότητα των άλλων για να επιτύχουμε στη ζωή μας και η δύναμη των συνδέσεών μας, έχει τεράστιο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία και ευτυχία μας. Το να είστε κοινωνικά συνδεδεμένη με τους άλλους μπορεί να κατευνάσει το άγχος, το stress και την κατάθλιψη, να αυξήσει την αυτοεκτίμηση σας, να σας προσφέρει χαρά, να αποτρέψει τη μοναξιά, ακόμη και να προσθέσει χρόνια στη ζωή σας.

Από την άλλη πλευρά, η έλλειψη ισχυρών κοινωνικών συνδέσεων μπορεί να προμηνύει σοβαρό κίνδυνο για την ψυχική και συναισθηματική υγεία σας.

Στη σημερινή εποχή, πολλοί από εμάς βασίζονται σε πλατφόρμες κοινωνικών μέσων όπως το Facebook, το Twitter, το Snapchat, το YouTube και το Instagram για να βρουν παρέα και να συνδεθούν μεταξύ τους. Ενώ το καθένα έχει τα οφέλη του, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα κοινωνικά μέσα δεν μπορούν ποτέ να αντικαταστήσουν την πραγματική ανθρώπινη σύνδεση.

Απαιτείται προσωπική επαφή με άλλους για να ενεργοποιηθούν οι ορμόνες που ανακουφίζουν το άγχος και σας κάνουν να νιώθετε πιο ευτυχισμένοι, υγιείς και πιο θετικοί.

Κατά ειρωνικό τρόπο, για μια τεχνολογία που έχει σχεδιαστεί για να φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά, το να περνάτε πολύ χρόνο σε κοινωνικά μέσα μπορεί πραγματικά να σας κάνει να νιώσετε πιο μοναχική και απομονωμένη και να επιδεινώσει τα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως άγχος και κατάθλιψη.

Εάν περνάτε υπερβολικά πολύ χρόνο στα κοινωνικά μέσα και τα συναισθήματα θλίψης, δυσαρέσκειας, απογοήτευσης ή μοναξιάς επηρεάζουν τη ζωή σας, ίσως είναι καιρός να επανεξετάσετε τις διαδικτυακές σας συνήθειες και να βρείτε μια πιο υγιή ισορροπία.

Οι θετικές πτυχές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Ενώ η εικονική αλληλεπίδραση στα κοινωνικά μέσα δεν έχει τα ίδια ψυχολογικά οφέλη με την επαφή πρόσωπο με πρόσωπο, υπάρχουν πολλοί θετικοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να σας βοηθήσει να παραμείνετε συνδεδεμένοι και να διατηρήσετε καλή την ψυχολογία σας.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σας βοηθούν να:

• Επικοινωνήστε και να μείνετε ενημερωμένοι με την οικογένεια και τους φίλους σας σε όλο τον κόσμο.
• Βρείτε νέους φίλους και να συνδεθείτε με άλλα άτομα που μοιράζονται παρόμοια ενδιαφέροντα ή φιλοδοξίες με εσάς.
• Εγγραφείτε ή να προωθήστε αξιόλογους σκοπούς σε σημαντικά θέματα.
• Αναζητήσετε ή να προσφέρετε συναισθηματική υποστήριξη σε δύσκολες στιγμές.
• Βρείτε ζωτικής σημασίας συνδέσεις εάν ζείτε σε απομακρυσμένη περιοχή, για παράδειγμα, ή έχετε περιορισμένη ανεξαρτησία ή αντιμετωπίζετε κοινωνικό άγχος.
• Βρείτε μια διέξοδο για τη δημιουργικότητα και την αυτό-έκφραση σας.
• Ανακαλύψετε (με προσοχή) πηγές πολύτιμων πληροφοριών και μάθησης.

Οι αρνητικές πτυχές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Δεδομένου ότι πρόκειται για μια σχετικά νέα τεχνολογία, υπάρχουν λίγες έρευνες που αποδεικνύουν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες, καλές ή κακές, της χρήσης των κοινωνικών μέσων δικτύωσης. Ωστόσο, πολλαπλές μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει μια ισχυρή σχέση μεταξύ των κοινωνικών μέσων και του αυξημένου κινδύνου για κατάθλιψη, άγχος, μοναξιά, αυτοτραυματισμό, ακόμη και αυτοκτονικές σκέψεις.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να προωθήσουν αρνητικές εμπειρίες όπως:

• Αδιαφορία για τη ζωή ή την εμφάνισή σας. Ακόμα κι αν γνωρίζετε ότι οι εικόνες που βλέπετε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι πάντα αληθινές, μπορούν να σας κάνουν να νιώθετε ανασφάλεια για το πώς φαίνεστε ή τι συμβαίνει στη δική σας ζωή.
• Ομοίως, όλοι γνωρίζουμε ότι οι άλλοι άνθρωποι τείνουν να μοιράζονται μόνο τις καλύτερες στιγμές της ζωής τους και σπάνια τις πιο βαρετές ή αρνητικές στιγμές, που βιώνουμε όλοι. Αλλά αυτό δεν μειώνει τα συναισθήματα δυσαρέσκειας που νοιώθετε όταν περιηγείστε στις φωτογραφίες ενός φίλου από τις διακοπές του σε κάποια τροπική παραλία ή όταν διαβάζετε για μια προαγωγή που πήρε κάποιος στη δουλειά του.

Φόβος μήπως χάσεις το τι συμβαίνει (FOMO). Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αγχωτικό συναίσθημα που προκύπτει όταν νιώθετε ότι κάτι πολύ πιο ενδιαφέρον συμβαίνει κάπου αλλού και δυστυχώς εσείς το χάνετε. Ενώ το FOMO υπήρχε πιο παλιά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιστότοποι όπως το Facebook και το Instagram φαίνεται να επιδεινώνουν τα συναισθήματα ότι οι άλλοι διασκεδάζουν περισσότερο ή ζουν καλύτερα από εσάς.

Η ιδέα ότι χάνετε ορισμένα πράγματα μπορεί να επηρεάσει την αυτοεκτίμησή σας, να προκαλέσει άγχος και να τροφοδοτήσει ακόμη μεγαλύτερη χρήση των κοινωνικών μέσων. Το FOMO μπορεί να σας αναγκάσει να παίρνετε το τηλέφωνό σας κάθε λίγα λεπτά και να ελέγχετε για ενημερώσεις ή να απαντάτε σε κάθε ειδοποίηση, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι παίρνετε ρίσκα ενώ οδηγείτε, χάνετε τον ύπνο σας τη νύχτα ή δίνετε προτεραιότητα στην αλληλεπίδραση σας στα κοινωνικά μέσα.

Απομόνωση. Μια μελέτη στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια διαπίστωσε ότι η υψηλή χρήση του Facebook, του Snapchat και του Instagram αυξάνει το συναίσθημα της μοναξιάς. Αντίθετα, η μελέτη διαπίστωσε ότι η μείωση της χρήσης των κοινωνικών μέσων δικτύωσης μπορεί πραγματικά να σας κάνει να νιώσετε λιγότερο μόνοι και απομονωμένοι και να βελτιωθεί τη συνολική σας διάθεση.

Κατάθλιψη και άγχος. Οι άνθρωποι χρειάζονται επαφή πρόσωπο με πρόσωπο για να είναι ψυχικά υγιείς. Τίποτα δεν μειώνει το άγχος πιο γρήγορα ή πιο αποτελεσματικά από τη φυσική επαφή με κάποιον που νοιάζεται για εσάς. Όσο περισσότερο δίνετε προτεραιότητα στην αλληλεπίδραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε σχέση με τις προσωπικές σας σχέσεις, τόσο περισσότερο κινδυνεύετε να αναπτύξετε ή να επιδεινώσετε τις διαταραχές της διάθεσης σας όπως το άγχος και η κατάθλιψη.

Cyberbullying. Περίπου το 10 τοις εκατό των εφήβων αναφέρουν ότι δέχονται εκφοβισμό στα κοινωνικά μέσα και πολλοί άλλοι χρήστες δέχονται προσβλητικά σχόλια. Οι πλατφόρμες κοινωνικών μέσων όπως το Twitter μπορεί να είναι σημεία διάδοσης βλαβερών φημών, ψεμάτων και κακοποίησης που μπορούν να αφήσουν μόνιμα συναισθηματικά και ψυχολογικά προβλήματα.