Η μελατονίνη παράγεται κυρίως από την επίφυση και, αν και φαίνεται ότι δεν είναι απαραίτητη για τη φυσιολογία του ανθρώπου, είναι γνωστό ότι έχει μια σειρά από διαφορετικές επιδράσεις όταν λαμβάνεται ως φάρμακο.
Τι είναι η μελατονίνη;
Η παραγωγή και η απελευθέρωση μελατονίνης από την επίφυση συμβαίνει με καθαρό καθημερινό (κιρκαδικό) ρυθμό, με τα ανώτατα επίπεδα να συμβαίνουν τη νύχτα. Μόλις παραχθεί, εκκρίνεται στην κυκλοφορία του αίματος και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (το υγρό γύρω από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό) και μεταφέρει σήματα σε απομακρυσμένα όργανα.
Η μελατονίνη μεταφέρεται με την κυκλοφορία από τον εγκέφαλο σε όλες τις περιοχές του σώματος. Οι ιστοί που παράγουν πρωτεΐνες που ονομάζονται υποδοχείς ειδικοί για τη μελατονίνη είναι σε θέση να ανιχνεύσουν την αιχμή της κυκλοφορίας της μελατονίνης τη νύχτα και αυτό σηματοδοτεί στο σώμα ότι είναι νύχτα. Τα επίπεδα μελατονίνης κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι τουλάχιστον 10 φορές υψηλότερα από τα επίπεδα της ημέρας.
Εκτός από τον κιρκάδιο ρυθμό, τα επίπεδα μελατονίνης έχουν επίσης εποχικό (ή ετήσιο) ρυθμό, με υψηλότερα επίπεδα το φθινόπωρο και το χειμώνα, όταν οι νύχτες είναι μεγαλύτερες, και χαμηλότερα επίπεδα την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Σε πολλά ζώα (συμπεριλαμβανομένου ενός ευρέος φάσματος θηλαστικών και πτηνών), η μελατονίνη από την επίφυση είναι απαραίτητη για τη ρύθμιση της εποχικής βιολογίας του σώματος (π.χ. αναπαραγωγή, συμπεριφορά και ανάπτυξη τριχώματος) ως απάντηση στην αλλαγή της διάρκειας της ημέρας. Η σημασία της μελατονίνης στην ανθρώπινη βιολογία δεν είναι σαφής, αν και μπορεί να βοηθήσει στο συγχρονισμό των κιρκαδικών ρυθμών σε διάφορα μέρη του σώματος.
Στους ανθρώπους, τα νυχτερινά επίπεδα μελατονίνης μειώνονται κατά την εφηβεία. Το επίπεδο της μελατονίνης που κυκλοφορεί μπορεί να ανιχνευθεί σε δείγματα αίματος και σάλιου, και αυτό χρησιμοποιείται στην κλινική έρευνα για τον εντοπισμό των εσωτερικών κιρκαδικών ρυθμών.
Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας για τη λειτουργία της επίφυσης περιλαμβάνει τις απαντήσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου σε ρυθμούς μελατονίνης. Τα στοιχεία υποστηρίζουν δύο ρόλους για τη μελατονίνη στους ανθρώπους:
- τη συμμετοχή της νυχτερινής έκκρισης μελατονίνης στην έναρξη και τη διατήρηση του ύπνου,
- και τον έλεγχο από το ρυθμό της μελατονίνης ημέρας/νύχτας για το χρονοδιάγραμμα άλλων ρυθμών 24 ωρών.
Η μελατονίνη, επομένως, συχνά αναφέρεται ως «ορμόνη του ύπνου». αν και δεν είναι απαραίτητο για τον ανθρώπινο ύπνο, κοιμόμαστε καλύτερα κατά τη διάρκεια της έκκρισης της μελατονίνης.
Η συσχέτιση μεταξύ των όγκων της επίφυσης και του χρόνου της εφηβείας υποδηλώνει ότι η μελατονίνη μπορεί επίσης να έχει μικρό ρόλο στην αναπαραγωγική ανάπτυξη, αν και ο μηχανισμός αυτής της δράσης είναι αβέβαιος. Η έκκριση μελατονίνης από τον ανθρώπινο επίφυση ποικίλλει σημαντικά με την ηλικία. Η έκκριση μελατονίνης ξεκινά κατά τον τρίτο ή τέταρτο μήνα της ζωής και συμπίπτει με τη σταθεροποίηση του νυχτερινού ύπνου.
Μετά από μια ταχεία αύξηση της έκκρισης, τα επίπεδα νυκτερινής μελατονίνης κορυφώνονται σε ηλικίες ενός έως τριών ετών, και στη συνέχεια μειώνονται ελαφρώς σε ένα οροπέδιο που επιμένει καθ ‘όλη την πρώιμη ενήλικη ζωή. Μετά από μια σταθερή πτώση στους περισσότερους ανθρώπους, τα νυχτερινά επίπεδα μελατονίνης σε έναν 70χρονο είναι μόνο το ένα τέταρτο ή λιγότερο από αυτά που παρατηρούνται στους νέους ενήλικες.
Η νυχτερινή έκκριση μελατονίνης καταστέλλεται από ένα σχετικά χαμηλό φως όταν οι κόρες διασταλούν. Αυτό έχει προταθεί ως ο κύριος τρόπος μέσω του οποίου η παρατεταμένη χρήση συσκευών όπως φορητούς υπολογιστές και smartphone πριν τον ύπνο μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην έκκριση μελατονίνης, τους κιρκαδικούς ρυθμούς και τον ύπνο.
Εκτός από την παραγωγή της στο σώμα, η μελατονίνη μπορεί επίσης να ληφθεί σε μορφή κάψουλας. Οι κλινικές χρήσεις της μελατονίνης περιλαμβάνουν τη θεραπεία της αϋπνίας που σχετίζεται με την ηλικία, το jet lag και την εργασία με βάρδιες. Όταν χορηγείται την κατάλληλη ώρα της ημέρας, μπορεί να επαναφέρει τους κιρκαδικούς ρυθμούς του σώματος (δείτε τα άρθρα σχετικά με το jet lag και τον διαταραχές του ύπνου του κιρκαδικού ρυθμού).
Αυτή η επανενεργοποιητική επίδραση της μελατονίνης έχει αναφερθεί για πολλές δόσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι ισοδύναμες με τη συγκέντρωση της μελατονίνης που παράγεται φυσικά από την επίφυση. Υψηλότερες δόσεις μελατονίνης μπορούν να επαναφέρουν τους κιρκαδικούς ρυθμούς, να προκαλέσουν υπνηλία και χαμηλότερη θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος.
Πώς ελέγχεται η μελατονίνη;
Στους ανθρώπους και άλλα θηλαστικά, ο καθημερινός ρυθμός της παραγωγής μελατονίνης καθοδηγείται από το «κύριο» κιρκάδιο ρολόι. Αυτό το «ρολόι» βρίσκεται σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται υπερχιασματικοί πυρήνες, ο οποίος εκφράζει μια σειρά γονιδίων που ονομάζονται γονίδια ρολογιού και ταλαντεύονται συνεχώς καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό συγχρονίζεται με την ηλιακή ημέρα μέσω της εισόδου φωτός από τα μάτια.
Οι υπερχιασματικοί πυρήνες συνδέονται με την επίφυση μέσω μιας πολύπλοκης οδού στο νευρικό σύστημα, περνώντας από διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, στον νωτιαίο μυελό και στη συνέχεια φτάνοντας τελικά στον επίφυση. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι υπερχιασματικοί πυρήνες σταματούν την παραγωγή μελατονίνης στέλνοντας ανασταλτικά μηνύματα στον επίφυση. Ωστόσο, τη νύχτα, οι υπερχιασματικοί πυρήνες είναι λιγότερο δραστήριοι.
Το φως είναι ένας σημαντικός ρυθμιστής παραγωγής μελατονίνης από την επίφυση.
- Πρώτον, μπορεί να επαναφέρει μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου (το υπερχιασματικό ρολόι πυρήνων) και, ως αποτέλεσμα, το χρονικό διάστημα παραγωγής της μελατονίνης.
- Δεύτερον, η έκθεση στο φως κατά τη διάρκεια της βιολογικής νύχτας του σώματος μειώνει την παραγωγή και απελευθέρωση μελατονίνης.
Τι συμβαίνει εάν έχω πάρα πολύ μελατονίνη;
Υπάρχουν μεγάλες παραλλαγές στην ποσότητα μελατονίνης που παράγεται από άτομα και αυτές δεν σχετίζονται με προβλήματα υγείας. Οι κύριες συνέπειες της κατάποσης μεγάλων ποσοτήτων μελατονίνης είναι η υπνηλία και η μειωμένη θερμοκρασία του σώματος.
Πολύ μεγάλες δόσεις έχουν επιπτώσεις στην απόδοση του ανθρώπινου αναπαραγωγικού συστήματος. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι πολύ υψηλές συγκεντρώσεις μελατονίνης έχουν αντιοξειδωτική δράση, αν και ο σκοπός αυτού δεν έχει ακόμη τεκμηριωθεί.
Τι συμβαίνει εάν έχω πολύ λίγη μελατονίνη;
Η μειωμένη παραγωγή μελατονίνης δεν είναι γνωστό ότι έχει καμία επίδραση στην υγεία.
Ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στο γιατρό σας
Εάν σκέφτεστε να πάρετε συμπληρώματα μελατονίνης για να βοηθήσετε στον ύπνο, μιλήστε πρώτα με το γιατρό σας. Ρωτήστε:
- Πόση μελατονίνη χρειάζομαι;
- Πόση μελατονίνη είναι πάρα πολύ;
- Πόσο καιρό μπορώ να πάρω μελατονίνη με ασφάλεια;
- Είναι μακροχρόνια χρήση μελατονίνης επικίνδυνη;
Σχετικές ενδοκρινικές καταστάσεις
- Jet lag
- Διαταραχές του ύπνου του κιρκαδικού ρυθμού
Add Comment