Πού είναι το πάγκρεας;
Το πάγκρεας είναι ένας μεγάλος αδένας που βρίσκεται δίπλα στο στομάχι και το λεπτό έντερο. Έχει μήκος περίπου έξι ίντσες (περίπου 15 cm) και χωρίζεται σε κεφάλι, σώμα και ουρά.
Τι κάνει το πάγκρεας;
Το πάγκρεας εκτελεί δύο σημαντικούς ρόλους:
- Παράγει πεπτικούς χυμούς, που αποτελούνται από ισχυρά ένζυμα. Αυτά απελευθερώνονται στο λεπτό έντερο μετά τα γεύματα για να διασπάσουν και να αφομοιώσουν την τροφή.
- Παράγει ορμόνες που ελέγχουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Το πάγκρεας παράγει ορμόνες στα «ενδοκρινικά» κύτταρά του. Αυτά τα κύτταρα συγκεντρώνονται σε ομάδες γνωστές ως νησίδες Langerhans και παρακολουθούν τι συμβαίνει στο αίμα. Στη συνέχεια, μπορούν να απελευθερώσουν ορμόνες απευθείας στο αίμα, όταν είναι απαραίτητο. Συγκεκριμένα, αντιλαμβάνονται πότε αυξάνονται τα επίπεδα σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα και μόλις συμβεί αυτό τα κύτταρα παράγουν ορμόνες, ιδιαίτερα ινσουλίνη. Στη συνέχεια, η ινσουλίνη βοηθά το σώμα να μειώσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και να «αποθηκεύει» τη ζάχαρη στο λίπος, τους μύες, το συκώτι και άλλους ιστούς του σώματος όπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενέργεια όταν απαιτείται.
Το πάγκρεας είναι πολύ κοντά στο στομάχι. Μόλις καταναλωθεί το φαγητό, το πάγκρεας απελευθερώνει πεπτικά ένζυμα στο έντερο για να διασπάσει την τροφή. Καθώς το φαγητό αφομοιώνεται και τα επίπεδα θρεπτικών συστατικών στο αίμα αυξάνονται, το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη για να βοηθήσει το σώμα να αποθηκεύσει τη γλυκόζη (ενέργεια) μακριά. Μεταξύ των γευμάτων, το πάγκρεας δεν παράγει ινσουλίνη και αυτό επιτρέπει στο σώμα να απελευθερώνει σταδιακά αποθέματα ενέργειας πίσω στο αίμα, όπως χρειάζονται.
Τα επίπεδα γλυκόζης παραμένουν πολύ σταθερά στο αίμα ανά πάσα στιγμή για να διασφαλιστεί ότι το σώμα έχει μια σταθερή παροχή ενέργειας. Αυτή η ενέργεια χρειάζεται για το μεταβολισμό, την άσκηση και ειδικότερα, για να τροφοδοτήσει τα μέρη του εγκεφάλου που «κινούνται» με γλυκόζη. Αυτό διασφαλίζει ότι το σώμα δεν λιμοκτονεί μεταξύ των γευμάτων.
Ποιες ορμόνες παράγει το πάγκρεας;
Η πιο σημαντική ορμόνη που παράγει το πάγκρεας είναι η ινσουλίνη. Η ινσουλίνη απελευθερώνεται από τα « βήτα κύτταρα » στις νησίδες Langerhans ως απόκριση στο φαγητό. Ο ρόλος του είναι να μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματος και να προάγει την αποθήκευση γλυκόζης στο λίπος, τους μυς, το συκώτι και άλλους ιστούς του σώματος.
Τα « άλφα κύτταρα » στις νησίδες Langerhans παράγουν μια άλλη σημαντική ορμόνη, τη γλυκαγόνη. Αυτό έχει το αντίθετο αποτέλεσμα από την ινσουλίνη, βοηθώντας στην απελευθέρωση ενέργειας στην κυκλοφορία του αίματος από όπου αποθηκεύεται, αυξάνοντας έτσι τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Επομένως, η γλυκαγόνη και η ινσουλίνη λειτουργούν παράλληλα για να ελέγξουν την ισορροπία της γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματος.
Άλλες ορμόνες που παράγονται από το πάγκρεας περιλαμβάνουν το παγκρεατικό πολυπεπτίδιο και τη σωματοστατίνη. Πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο στη ρύθμιση των κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη και γλυκαγόνη.
Τι μπορεί να πάει στραβά με το πάγκρεας;
Όταν τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη είτε σταματούν να λειτουργούν εντελώς, είτε γίνονται αναποτελεσματικά και δεν παράγουν αρκετή ινσουλίνη, αυτό προκαλεί σακχαρώδη διαβήτη. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 προκαλείται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στα δικά του κύτταρα στις νησίδες Langerhans, που σημαίνει ότι αυτά τα κύτταρα δεν μπορούν να παράγουν ινσουλίνη. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι μια μεταβολική διαταραχή όπου το σώμα δεν είναι πλέον σε θέση να παράγει ή να ανταποκριθεί στην ινσουλίνη.
Ορισμένες γυναίκες εμφανίζουν επίσης διαβήτη προσωρινά, όταν είναι έγκυες. Αυτό ονομάζεται διαβήτης κύησης. Υπάρχουν και άλλες πιο σπάνιες μορφές διαβήτη, μερικές από τις οποίες είναι κληρονομικές. Επιπλέον, οι άνθρωποι θα εμφανίσουν διαβήτη εάν το πάγκρεας τους αφαιρεθεί χειρουργικά ή καταστραφεί (για παράδειγμα από σοβαρή παγκρεατίτιδα).
Πολύ σπάνια, οι ασθενείς αναπτύσσουν όγκους των κυττάρων που αποτελούν τις νησίδες Langerhans. Αυτοί μπορεί να είναι καλοήθεις όγκοι, όπου ένα συγκεκριμένο είδος κυττάρου πολλαπλασιάζεται και παράγει μεγάλες ποσότητες της ορμόνης του, είτε χρειάζονται είτε όχι. Για παράδειγμα, εάν ο όγκος αποτελείται από κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη, ονομάζεται ινσουλίνωμα. Εδώ παράγεται πάρα πολύ ινσουλίνη όταν δεν απαιτείται.
Αυτό συμβαίνει επίσης με κύτταρα που παράγουν γλυκαγόνο, ή ένα γλυκαγόνομα, το οποίο παράγει πάρα πολύ γλυκαγόνη. Αυτοί και άλλοι όγκοι στο πάγκρεας που παράγουν ορμόνες είναι πολύ σπάνιοι, αλλά οι ειδικοί της ενδοκρινολογίας μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διάγνωση ασθενών με αυτούς τους όγκους και να συμβάλουν στη διαχείριση και θεραπεία τους.
Τα πεπτικά κύτταρα του παγκρέατος μπορεί να εμπλέκονται στην πάθηση που είναι γνωστή ως παγκρεατίτιδα. Αυτή είναι μια πολύ επώδυνη και σοβαρή κατάσταση που προκαλείται από τα πεπτικά ένζυμα που «διαρρέουν» στο ίδιο το πάγκρεας και καταστρέφουν τους ευαίσθητους ιστούς μέσα και γύρω από αυτό.
Είναι επίσης πιθανό να αναπτυχθεί όγκος στο τμήμα του παγκρέατος που παράγει τα πεπτικά υγρά που απελευθερώνονται στο έντερο. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται καρκίνος του παγκρέατος.
Add Comment