Το σκορβούτο είναι το όνομα για την ανεπάρκεια βιταμίνης C. Μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία, αδυναμία, εξάντληση, αυθόρμητη αιμορραγία, πόνο στα άκρα και ιδιαίτερα στα πόδια, πρήξιμο σε ορισμένα μέρη του σώματος και μερικές φορές εξέλκωση των ούλων και απώλεια δοντιών.
Τι είναι το σκορβούτο;
Το σκορβούτο συμβαίνει, όταν υπάρχει έλλειψη βιταμίνης C ή ασκορβικού οξέος. Η ανεπάρκεια οδηγεί σε συμπτώματα αδυναμίας, αναιμίας, ουλίτιδας και δερματικών προβλημάτων. Αυτό συμβαίνει, επειδή η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για την παραγωγή κολλαγόνου, ενός σημαντικού συστατικού στους συνδετικούς ιστούς. Οι συνδετικοί ιστοί είναι απαραίτητοι για τη δομή και την υποστήριξη στο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της δομής των αιμοφόρων αγγείων. Η έλλειψη βιταμίνης C θα επηρεάσει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα, την απορρόφηση του σιδήρου, τον μεταβολισμό της χοληστερόλης και άλλες λειτουργίες.
Συμπτώματα
Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα συμπτώματα του σκορβούτου είναι η απώλεια και η βλάβη των δοντιών. Η βιταμίνη C είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό, που βοηθά τον οργανισμό να απορροφήσει σίδηρο και να παράγει κολλαγόνο. Εάν το σώμα δεν παράγει αρκετό κολλαγόνο, οι ιστοί θα αρχίσουν να διασπώνται. Χρειάζεται επίσης ντοπαμίνη, νορεπινεφρίνη, επινεφρίνη και καρνιτίνη, που απαιτούνται για την παραγωγή ενέργειας.
Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας βιταμίνης C μπορεί να αρχίσουν να εμφανίζονται μετά από 8 έως 12 εβδομάδες. Τα πρώιμα σημάδια περιλαμβάνουν απώλεια όρεξης, απώλεια βάρους, κόπωση, ευερεθιστότητα και λήθαργο.
Μέσα σε 1 έως 3 μήνες, μπορεί να υπάρχουν ενδείξεις για:
- αναιμία
- μυαλγία ή πόνο, συμπεριλαμβανομένου του πόνου στα οστά
- πρήξιμο ή οίδημα
- μικρές κόκκινες κηλίδες που προκύπτουν από αιμορραγία κάτω από το δέρμα
- ασθένεια των ούλων και απώλεια δοντιών
- κακή επούλωση πληγών
- δυσκολία στην αναπνοή
- αλλαγές διάθεσης και κατάθλιψη
Με την πάροδο του χρόνου, το άτομο θα εμφανίσει σημάδια γενικευμένου οιδήματος, σοβαρού ίκτερου, καταστροφής των ερυθρών αιμοσφαιρίων, γνωστής ως αιμόλυσης, ξαφνικής και αυτόματης αιμορραγίας, νευροπάθειας, πυρετού και σπασμών. Μπορεί να αποβεί μοιραίο.
Τα βρέφη με σκορβούτο θα γίνουν ανήσυχα και ευερέθιστα. Μπορεί να νιώσουν πόνο, που τους κάνει να παίρνουν στάση βατράχου για άνεση. Μπορεί επίσης να υπάρχει υποπεριοστική αιμορραγία, ένας τύπος αιμορραγίας που εμφανίζεται στα άκρα των μακριών οστών. Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει, ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης C σε μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα με την ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου.
Αιτίες
Η κύρια αιτία είναι η ανεπαρκής πρόσληψη βιταμίνης C, ή ασκορβικού οξέος.
Παράγοντες κινδύνου
Η έλλειψη αρκετής βιταμίνης C είναι αιτία του σκορβούτου. Για να αποφευχθεί αυτό, λάβετε μια υγιή ποσότητα βιταμίνης C από πηγές, όπως τα πορτοκάλια και τα φρέσκα φρούτα. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να συνθέσουν βιταμίνη C. Πρέπει να προέρχεται από εξωτερικές πηγές, ειδικά φρούτα και λαχανικά ή εμπλουτισμένα τρόφιμα.
Μια ανεπάρκεια μπορεί να προκύψει από:
- κακή διατροφή, η οποία δεν περιλαμβάνει φρέσκα φρούτα και λαχανικά
- ασθένειες, όπως η ανορεξία και άλλα θέματα ψυχικής υγείας
- περιοριστικές δίαιτες, λόγω αλλεργιών, δυσκολίας λήψης τροφών από το στόμα ή άλλων λόγων
- γήρανση
- υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή χρήση παράνομων ναρκωτικών
- καθυστερημένος ή ανεπιτυχής απογαλακτισμός των βρεφών
Συνθήκες, θεραπείες ή συνήθειες που μειώνουν την ικανότητα του σώματος να απορροφά θρεπτικά συστατικά, όπως η νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα, η χημειοθεραπεία και το κάπνισμα, αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο για σκορβούτο.
Θεραπευτική αγωγή
Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμίνης C από το στόμα ή με ένεση.
Η συνιστώμενη δόση είναι:
- 1 έως 2 γραμμάρια (g) την ημέρα για 2 έως 3 ημέρες
- 500 χιλιοστόγραμμα (mg) για τις επόμενες 7 ημέρες
- 100 mg για 1 έως 3 μήνες
Μέσα σε 24 ώρες, οι ασθενείς μπορούν να αναμένουν βελτίωση στην κόπωση, τον λήθαργο, τον πόνο, την ανορεξία και τη σύγχυση. Οι μώλωπες, η αιμορραγία και η αδυναμία αρχίζουν να υποχωρούν μέσα σε 1 έως 2 εβδομάδες. Μετά από 3 μήνες, είναι δυνατή η πλήρης ανάρρωση. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις είναι απίθανες, εκτός από την περίπτωση σοβαρής οδοντικής βλάβης.
Διάγνωση
Ένας γιατρός θα πραγματοποιήσει μια φυσική εξέταση και θα ζητήσει εργαστηριακές εξετάσεις για να αξιολογήσει τα επίπεδα βιταμίνης C στο αίμα. Οι απεικονιστικές εξετάσεις μπορούν να αποκαλύψουν εσωτερική βλάβη, που προκύπτει από σκορβούτο.
Πηγές τροφίμων
Οι τροφές που περιέχουν βιταμίνη C περιλαμβάνουν:
- φρούτα, όπως πορτοκάλια, λεμόνια, φράουλες, βατόμουρα, ακτινίδιο και παπάγια
- λαχανικά, ιδιαίτερα ντομάτες, καρότα, πιπεριές, μπρόκολο, πατάτες, λάχανο και σπανάκι
- Άλλες καλές πηγές είναι η πάπρικα, το συκώτι και τα στρείδια
Ένα μέτριο πορτοκάλι περιέχει 70 mg βιταμίνης C και μια πράσινη πιπεριά περιέχει 60 mg.
Το ασκορβικό οξύ μπορεί να καταστραφεί από τη θερμότητα και κατά την αποθήκευση, έτσι τα φρέσκα, ωμά φρούτα και λαχανικά προσφέρουν την καλύτερη προσφορά.
