Δεν είναι εύκολο να ξέρεις τι να πεις σε κάποιον, όταν παλεύει με μια κατάσταση όπως η κατάθλιψη ή το υπερβολικό άγχος. Κατά κάποιο τρόπο είναι σαν να μιλάμε με κάποιον που έχασε ένα αγαπημένο πρόσωπο. Με άλλα λόγια, θέλουμε να είμαστε υποστηρικτικοί, αλλά φοβόμαστε ότι θα πούμε το λάθος πράγμα.
Απαντήσεις όπως η παρακάτω δεν είναι εύστοχες, διότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ακυρώνουν την εμπειρία του άλλου ατόμου.
“Ξέρω πώς αισθάνεστε.” Αυτό το είδος σχολίου συνήθως έχει σκοπό να εκφράσει ενσυναίσθηση, αλλά παραδόξως συχνά κάνει το αντίθετο. Όταν τονίζουμε, ότι ξέρουμε πώς νιώθει κάποιος, υπερθέτουμε την εμπειρία μας στη δική του. Ακόμα κι αν είχαμε παρόμοια προβλήματα με την ψυχική μας υγεία, ποτέ δεν ξέρουμε ακριβώς, πώς είναι μια κατάσταση για κάποιον άλλο.
«Κάνε αυτό που έκανα». Για όσους από εμάς είχαμε τους δικούς μας ψυχικούς και συναισθηματικούς αγώνες, είναι δελεαστικό να πούμε στο άτομο να κάνει αυτό που βρήκαμε χρήσιμο. «Απλά κάνε αυτό. Απλά σκέψου έτσι.” Αλλά όπως και με το να λέμε «Ξέρω πώς νιώθεις», αυτή η απάντηση προϋποθέτει, ότι οι εμπειρίες μας είναι ακριβώς ίδιες και ότι αυτό που λειτούργησε για εμάς θα λειτουργήσει και για το άλλο άτομο. Στην πραγματικότητα, μπορεί να χρειάζονται διαφορετική προσέγγιση. Όσο παρόμοιες και να ήταν οι εμπειρίες μας, δεν είμαστε ίδιοι και δεν έχουμε τις ίδιες ανάγκες.
Εύκολες κοινοτοπίες. Όταν δεν είμαστε σίγουροι τι να πούμε μπροστά στα βάσανα κάποιου, είναι εύκολο να προσεγγίσουμε παλιά ρητά που προσφέρουν εύκολες απαντήσεις σε δύσκολα προβλήματα. Πρόκειται για κλισέ όπως «και αυτό θα περάσει» ή «Όλα γίνονται για κάποιο λόγο». Δεν είναι ότι αυτές οι δηλώσεις δεν είναι αληθινές, αλλά είναι γενικά ανεπιθύμητες και ως εκ τούτου δεν είναι χρήσιμες.
«Ίσως είναι όλα στο κεφάλι σου». Όταν δεν μπορείτε να κατανοήσετε τις δυσκολίες κάποιου, μπορεί να καταφύγετε στο να πείτε στο άτομο, ότι φαντάζεται πράγματα. Είναι εύκολο για εσάς να δείτε, ότι το άτομο καταστροφολογεί, ή παίρνει τα πράγματα πολύ προσωπικά ή βιώνει περιττές ενοχές. Αλλά το να πείτε στο άτομο ότι «είναι όλα στο μυαλό σου», το γεμίζει τύψεις που δεν μπορεί να ανταπεξέλθει ή να αντιμετωπίσει επαρκώς τα προβλήματά του. Ακόμα κι αν ξέρουν, ότι κάτι που κάνουν ή σκέφτονται δεν έχει νόημα, αυτό δεν διευκολύνει την αλλαγή.
«Χρειάζεσαι φάρμακα». Πολλοί άνθρωποι βιώνουν πίεση από τα στενά μέλη της οικογένειάς τους να λάβουν ψυχιατρικά φάρμακα για την κατάστασή τους. Ενώ αυτά τα άτομα συνήθως θέλουν το καλύτερο για τον άνθρωπό τους, η απόφαση είναι πολύ προσωπική. Η κατάσταση κάποιου θα μπορούσε να αντιμετωπίζεται καλύτερα από μια γνωστική συμπεριφορική προσέγγιση. Αν δεν είστε γιατρός, ο μαχόμενος φίλος σας πιθανότατα δεν έρχεται σε εσάς για ιατρική συμβουλή. Αφήστε την απόφαση στους ειδικούς.
«Ίσως δεν θέλετε να νιώσετε καλύτερα». Όταν ένα άτομο δεν βελτιώνεται με τη θεραπεία, μπορεί να υποθέσουμε, ότι επιλέγει να μην βελτιωθεί. Πώς θα μπορούσαν ακόμα να υποφέρουν μετά τη λήψη φαρμάκων για το άγχος, για παράδειγμα, ή μετά από μήνες συνομιλίας με έναν ψυχολόγο; Αλλά η αλήθεια είναι, ότι είναι δύσκολο να ξεπεραστούν οι δυσκολίες ψυχικής υγείας. Ακόμη και οι καλύτερα δοκιμασμένες θεραπείες, όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) προσφέρουν περιορισμένη ανακούφιση για μια μεγάλη μειοψηφία όσων τις λαμβάνουν. Το να πείτε σε κάποιον, ότι δεν θέλει να γίνει καλύτερα μπορεί να είναι αρκετά απογοητευτικό, ειδικά όταν κάνει ό,τι μπορεί για να βρει ανακούφιση.
“Ξεκόλλα.” Μερικές φορές μπορεί να σκεφτούμε ότι, αν είμαστε αρκετά δυνατοί, μπορούμε να κάνουμε το άτομο να σταματήσει να αισθάνεται άγχος, κατάθλιψη, πανικό ή οτιδήποτε άλλο παλεύει. Είναι μια απάντηση τύπου «σκληρής αγάπης», αλλά το δύσκολο κομμάτι τείνει να πνίξει κάθε αγάπη, για να μην αναφέρουμε, ότι είναι αναποτελεσματικό. Το να παλεύουμε με μια σοβαρή ψυχολογική κατάσταση δεν είναι σαν να είμαστε σε κακή διάθεση από την οποία μπορούμε να «βγούμε» με μια προσαρμογή στάσης.
«Αυτό είναι δικό σου λάθος». Είναι κακό το να κατηγορείς το άτομο για τον πόνο του. Ακόμα κι αν πιστεύουμε, ότι η συμπεριφορά του διαιωνίζει τις δυσκολίες του, όπως όταν απομονώνεται λόγω κατάθλιψης, οι κατηγορίες σχεδόν σίγουρα θα κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Οι άνθρωποι τείνουμε ήδη να κατηγορούμε τον εαυτό μας για αυτό που περνάμε και το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι να το ακούσουμε από κάποιον άλλο.
Add Comment