Υποθάλαμος

Πού είναι ο υποθάλαμος μου;

Ο υποθάλαμος βρίσκεται στο κάτω μέρος του εγκεφάλου. Βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον θάλαμο και πάνω από την υπόφυση, στην οποία συνδέεται με ένα μίσχο. Είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο μέρος του εγκεφάλου που περιέχει πολλές περιοχές με εξαιρετικά εξειδικευμένες λειτουργίες. Στους ανθρώπους, ο υποθάλαμος έχει περίπου το μέγεθος ενός μπιζελιού και αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1% του βάρους του εγκεφάλου.

Τι κάνει ο υποθάλαμος μου;

Μία από τις κύριες λειτουργίες του υποθαλάμου είναι η διατήρηση της ομοιόστασης, δηλαδή η διατήρηση του ανθρώπινου σώματος σε μια σταθερή κατάσταση.

Ο υποθάλαμος ανταποκρίνεται σε μια ποικιλία σημάτων από το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον, όπως:

• η θερμοκρασία του σώματος,
• η πείνα,
• το αίσθημα κορεσμού μετά το φαγητό,
• η αρτηριακή πίεση και
• τα επίπεδα των ορμονών στην κυκλοφορία.

Ανταποκρίνεται επίσης στο στρες και ελέγχει τους καθημερινούς σωματικούς μας ρυθμούς, όπως τη νυχτερινή έκκριση μελατονίνης από την επίφυση, τις ημερήσιες αλλαγές στην κορτιζόλη (την ορμόνη του στρες) και τη θερμοκρασία του σώματος σε διάστημα 24 ωρών. Ο υποθάλαμος συλλέγει και συνδυάζει όλες αυτές τις πληροφορίες και βάζει αλλαγές για να διορθώσει τυχόν ανισορροπίες.

Τι ορμόνες παράγει ο υποθάλαμος μου;

Υπάρχουν δύο ομάδες νευρικών κυττάρων στον υποθάλαμο που παράγουν ορμόνες. Ένα σύνολο κυττάρων στέλνει τις ορμόνες που παράγουν μέσω του μίσχου της υπόφυσης στον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης όπου αυτές οι ορμόνες απελευθερώνονται απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτές οι ορμόνες είναι η αντιδιουρητική ορμόνη και η ωκυτοκίνη. Η αντιδιουρητική ορμόνη ρυθμίζει την ποσότητα του υγρού στο σώμα και προκαλεί επαναρρόφηση νερού στα νεφρά, αποτρέποντας έτσι την αφυδάτωση. Η ωκυτοκίνη διεγείρει τη συστολή της μήτρας κατά τον τοκετό και είναι σημαντική στον θηλασμό.

Το άλλο σύνολο νευρικών κυττάρων παράγει διεγερτικές και ανασταλτικές ορμόνες που φτάνουν στον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης μέσω ενός δικτύου αιμοφόρων αγγείων που τρέχουν προς τα κάτω μέσω του μίσχου της υπόφυσης. Αυτά ρυθμίζουν την παραγωγή ορμονών που ελέγχουν τις γονάδες, τον θυρεοειδή αδένα και τον φλοιό των επινεφριδίων, καθώς και την παραγωγή της αυξητικής ορμόνης, που ρυθμίζει την ανάπτυξη, και της προλακτίνης, η οποία είναι απαραίτητη για την παραγωγή γάλακτος.

Οι ορμόνες που παράγονται στον υποθάλαμο είναι η ορμόνη απελευθέρωσης κορτικοτροπίνης, η ντοπαμίνη, η ορμόνη απελευθέρωσης της αυξητικής ορμόνης, η σωματοστατίνη, η ορμόνη απελευθέρωσης γοναδοτροφίνης και η ορμόνη απελευθέρωσης θυρεοτροφίνης.

Τι μπορεί να πάει στραβά με τον υποθάλαμο μου;

Η λειτουργία του υποθαλάμου μπορεί να επηρεαστεί από τραύμα στο κεφάλι, όγκους εγκεφάλου, λοίμωξη, φλεγμονώδεις ασθένειες, χειρουργική επέμβαση, ακτινοβολία και σημαντική απώλεια βάρους. Μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του ενεργειακού ισοζυγίου και της θερμορύθμισης , αποδιοργανωμένους ρυθμούς του σώματος, (αϋπνία) και συμπτώματα ανεπάρκειας της υπόφυσης λόγω απώλειας του υποθαλαμικού ελέγχου.

Η ανεπάρκεια της υπόφυσης (υπουποφυσία) προκαλεί τελικά ανεπάρκεια ορμονών που παράγονται από τους γονάδες, τον φλοιό των επινεφριδίων και τον θυρεοειδή αδένα, καθώς και απώλεια αυξητικής ορμόνης. Ωστόσο, η προλακτίνη μπορεί να αυξηθεί λόγω απώλειας αρνητικής ανάδρασης από την ντοπαμίνη.

Η έλλειψη παραγωγής αντιδιουρητικής ορμόνης από τον υποθάλαμο προκαλεί άποιο διαβήτη. Σε αυτή την κατάσταση τα νεφρά δεν είναι σε θέση να επαναπορροφήσουν νερό και να παράγουν πιο συμπυκνωμένα ούρα. Ως αποτέλεσμα, πολύ νερό διέρχεται από το σώμα ως αραιά ούρα. Οι ασθενείς νοιώθουν έτσι υπερβολική δίψα καθώς το σώμα τους προσπαθεί να αναπληρώσει την αυξημένη απώλεια νερού.